پارچه فاستونی از انواع بافت‌های تاری‌ پودی است. در پارچه‌های تاری‌پودی، نخ‌های تار در موازات با لبه پارچه و نخ‌های پود به لبه پارچه عمود هستند. عملیات اصلی بافندگی شامل تشکیل دهنه، پودگذاری و دفتین زدن است. با حرکت یک دسته از نخ‌های تار به طرف بالا و دسته دیگر به سمت پایین، مسیری برای عبور نخ پود فراهم می‌شود. سپس نخ پود با یکی از سیستم‌های پودگذاری پروژکتایل یا ایرجت از دهنه عبور می‌کند. ماشین بافندگی ایرجت یا پروژکتایل قابلیت پودگذاری چندین پود را به طور همزمان دارد.

مکانیزم تشکیل دهنه

از آنجایی که پارچه‌های فاستونی در طرح‌های متفاوت سرژه (کجراه)، تافته، ساتین و… بافته می‌شوند، مکانیزم تشکیل دهنه دابی به کار می‌رود. در ماشین‌ دابی، وردها (نخ‌های تار) توسط جک‌ها و اهرم‌ها کنترل می‌شوند و بالا و پایین آمدن آن‌ها از طریق زنجیره‌های الگو انجام می‌پذیرد. این مکانیزم به ماشین دابی اجازه می‌دهد تا الگوهای پیچیده‌تری را تولید کند. بعد از انجام عمل پودگذاری، نخ پود تا حدودی دور از لبه پارچه قرار دارد. شانه بافندگی که دارای حرکت نوسانی است، نخ پود را به سمت لبه پارچه هدایت کرده و در واقع نخ پود را به لبه پارچه می‌کوبد. حفظ تنش مناسب نخ در طول بافندگی می‌تواند بر زیبایی و عملکرد پارچه تأثیر بگذارد.

انواع طرح بافت

بافت ساده و یا کجراه در پارچه‌های فاستونی متداول است. در بافت ساده، هر نخ به صورت یکی در میان به نخ دیگر بافته می‌شود. بافت ساده متقارن یا مربعی در طرح‌های پیچازی به چشم می‌خورد. در بافت کجراه، خطوط مورب، بافتی در سطح پارچه به وجود می‌آورند که این بافت با حرکت دادن دو یا چند نخ پود در فواصل منظم پدید می‌آید. نوع بافت بر زیردست، دوام و ظاهر پارچه تأثیرگذار است. سطح پارچه‌های کجراه نرم‌تر است و دوام بیشتری دارد. پارچه فاستونی گاباردین و سرژه دارای بافت کجراه است.

• دانستنی های بیشتر: تفاوت پارچه ایرانی و خارجی

عملیات بافت

بعد از بافت یک پود، غلتک برداشت پارچه، عمل کشیدن پارچه از ناحیه بافت را انجام می‌دهد. هماهنگی بین تغذیه نخ تار و برداشت پارچه برای تولید پارچه با کیفیت مطلوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای تولید پارچه با تراکم پودی معین و یکنواخت لازم است که کشیدن و برداشت پارچه بعد از هر بار پودگذاری مقدار ثابتی باشد.

کلام آخر

ماشین آلات دابی، ایرجت، راپیر و پروژکتایل از دستگاه‌های بافندگی فاستونی هستند. در فرآیند بافندگی پارچه فاستونی، باتوجه به طرح بافت، نخ‌های تار تشکیل دهنه می‌دهند و با عبور نخ پود و عمل دفتین زدن، یک سیکل پودگذاری انجام می‌شود.

منبع

دفتر تألیف کتاب‌های درسی فنی وحرفه‌ای و کاردانش، بافندگی، چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، 1403